Irena Pietrzak-Pawłowska
(1909-1994) prof. Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Urodziła się w Warszawie. W latach 1935–1936 była pomocniczym pracownikiem nauki w Towarzystwie Naukowym Warszawskim, instruktorem ZHP (1935–1937) i nauczycielką gimnazjalną (1937–1939). W czasie okupacji brała udział w tajnym nauczaniu UZZ w Warszawie. Studia historyczne na UW zwieńczyła obroną doktoratu (1938) pod kierunkiem Marcelego Handelsmana: "Trybuna Ludów jako międzynarodowy organ rewolucyjny (1849)". Następnie kontynuowała studia w Studium Pedagogicznym UW i na Wydziale Prawno-Ekonomicznym tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Po II wojnie światowej osiadła na kilka lat w Olsztynie, gdzie pracowała jako nauczycielka gimnazjum, a następnie jako dyrektor liceum żeńskiego, późniejszego II Liceum Ogólnokształcącego w Olsztynie (1945-1949). Była współzałożycielką Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie, którego została wiceprezesem, Spółdzielni Wydawniczej „Zagon”, członkiem Towarzystwa Naukowego im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, współpracownikiem Instytutu Mazurskiego. W tym czasie poświęcała się nie tylko prowadzeniu szkoły, ale także popularyzacji historii. Do tego celu w ramach PTH powołano sekcje dydaktyczne, które następnie przekształciły się w Okręgowy Ośrodek Dydaktyczno-Naukowy. Na czele pracowni dydaktycznej z zakresu historii stanęła właśnie Irena Pietrzak-Pawłowska. Ona również kierowała pracami komisji historycznej, którą podobnie jak inne komisje przedmiotowe powołano z inicjatywy Związku Nauczycielstwa Polskiego. Komisja ta organizowała co roku konferencje metodyczne nauczycieli historii. W 1949 r. Irena Pietrzak-Pawłowska przestała pełnić funkcję dyrektora Państwowego Liceum Żeńskiego i wiceprezesa PTH. Wraz z jej rezygnacją przestała też istnieć Sekcja Dydaktyczna tego towarzystwa. Osiadła na stałe w Warszawie i podjęła pracę na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1950 r. zatrudniona w Instytucie Historycznym UW jako starszy asystent w Katedrze Historii Ruchów Społecznych, samodzielny pracownik nauki w Katedrze Historii Polski Nowożytnej i Najnowszej (1952 r.), zastępca profesora i docent w Katedrze Historii Polski Nowożytnej i Najnowszej/Katedrze Historii Polski XIX i XX wieku (1954 r.), profesor nadzwyczajny w Katedrze Historii Ruchów Społecznych (1962 r.), profesor zwyczajny (1970 r.), kierownik Zakładu Historii Gospodarczej XIX i XX wieku (1963–1972). Emerytura w roku 1979. W latach 1955–1958 była sekretarzem generalnym Polskiego Towarzystwa Historycznego. W pracy naukowej Pietrzak-Pawłowska badała dzieje społeczno-gospodarcze ziem polskich na przełomie XIX i XX w. W 1965 r. przy Komitecie Nauk Historycznych PAN powołano z jej inicjatywy Komisję Koordynacji Badań nad Historią Przemysłu, której została kierownikiem. Współtworzyła Zespół Badawczy Historii Społecznej Polski XIX i XX wieku w IH UW, gdzie badała dzieje społeczno-gospodarcze ziem polskich tego czasu, procesy uprzemysłowienia i urbanizacji oraz powstawania nowoczesnego rynku pracy. Autorka m.in.: "Królestwo Polskie w początkach imperializmu 1900-1905" (1955); "Historia Polski", t. 3, 1850/1864-1918, cz. 1, 1850/1864-1900 (współredakcja: 1960, wyd. 1); "Kierunki polityczne w społeczeństwie polskim w końcu XIX wieku" (1962); "Zakłady przemysłowe w Polsce XIX i XX wieku: studia i materiały" (redakcja: 1967); "Gospodarka przemysłowa i początki cywilizacji technicznej w rolniczych krajach Europy: studia i materiały" (redakcja: 1977) oraz kilkudziesięciu prac dotyczących historii Warmii i Mazur.Liczba opublikowanych utworów: 2
Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r.
Uprzemysłowienie ziem polskich w XIX i XX wieku: studia i materiały